Alcoholgebruik & corona: 9 bevindingen

Wat doet de coronacrisis met ons alcoholgebruik, zijn we er meer of juist minder door gaan drinken? Onderzoeksinstituut Trimbos geeft aan dat het nog te vroeg is om de exacte gevolgen van de crisis voor het drankgebruik in Nederland vast te stellen. Wel hebben verschillende onderzoeken tijdens en na de eerste lockdown en onderzoeken naar pandemieën in het algemeen, deze 9 -opmerkelijke- bevindingen opgeleverd.

• Het Europees Waarnemingscentrum voor Drugs en Drugsverslaving stelt in een rapport van juli 2020 dat er tijdens de coronacrisis minder drugs zijn gebruikt in Europa. De consumptie van alcohol bleek juist toegenomen. Het Waarnemingscentrum baseerde haar conclusies op onderzoek naar het rioolwater in verschillende Europese steden.
• Het Trimbos Instituut stelt dat -hoewel er nog geen directe link tussen alcohol en het coronavirus is ontdekt- er verschillende aanwijzingen zijn dat mensen die vaak en veel alcohol drinken een groter gezondheidsrisico lopen. Alcohol heeft een nadelig effect op het immuunsysteem. Stevige drinkers met een verminderde weerstand lopen meer risico het virus op te lopen. Ook kan het virus bij hen een ernstiger verloop hebben.
• Uit Nederlands onderzoek tijdens de eerste lockdown (23 maart tot 1 juni 2020) blijkt dat veruit de grootste groep deelnemers, namelijk 55 tot 69%, tijdens de crisis niet meer of minder alcohol is gaan drinken.
• Zo’n 17,7 tot 22,1% van de ondervraagden dronk tijdens de lockdown mínder alcohol dan normaal. Deze afname is deels te verklaren door de opgelegde maatregelen: mensen mochten niet meer bij elkaar komen en waren mogelijk minder in de stemming voor een feestje. Ook de sluiting van de horeca en het uitgaansleven, heeft waarschijnlijk bijgedragen aan deze daling. Denk aan de groep buiten-de-deur-drinkers die nu noodgedwongen thuis zat.
• Helaas is 11 tot 21,2% van de ondervraagden tijdens de lockdown juist méér alcohol gaan drinken. Redenen waarom mensen meer zijn gaan drinken, lopen uiteen van het omgaan met corona-stress (denk aan gezinnen waar werk gecombineerd moest worden met thuisscholing van kinderen) tot het tegengaan van gevoelens van verveling of eenzaamheid en het wegvallen van een vaste dagstructuur. Bij deze groep horen ook de mensen met een bestaand alcoholprobleem. Voor hen was het moeilijk om tijdens de lockdown de juiste hulp te krijgen, waardoor het risico op gebruik voor hen toenam.
• Opmerkelijk: de groep mensen die tijdens de coronacrisis aangaf meer te zijn gaan drinken, bleef dit ook na de versoepeling van de maatregelen (per 1 juni) doen. Hoeveel meer mensen zijn gaan drinken en of het om problematisch drinken gaat, is nog niet duidelijk.
• De exacte gevolgen van de coronacrisis op het alcoholgebruik in Nederland op de lange termijn, zijn nog onduidelijk. Wel blijkt uit onderzoek naar eerdere pandemieën dat mensen die tijdens een crisis langere periode aan flinke stress blootstaan, meer risico lopen op het ontwikkelen van een alcoholprobleem in de toekomst. Zo toonde onderzoek na de uitbraak van het SARS-virus (2003) aan dat zorgpersoneel dat aan hoge risico’s blootgesteld had gestaan, drie jaar later meer dronk dan zorgpersoneel dat geen risico had gelopen.
• De nasleep van de coronacrisis kan van invloed zijn op het alcoholgebruik bij specifieke groepen mensen. Denk bijvoorbeeld aan mensen die als gevolg van de crisis werkloos raken.
• Daar staat tegenover dat er tijdens recessies over het algemeen juist minder alcohol wordt gedronken.

Alle bovenstaande bevindingen zijn in verschillende publicaties op het trimbos.nl terug te lezen.