Alcohol is geen medicijn tegen eenzaamheid

Eenzaamheid is niet langer iets dat alleen bij ouderen in verpleeghuizen voorkomt. Eenzaamheid treft jong en oud, man en vrouw, hoog- en laagopgeleid. Tijdens de coronacrisis leeft dit thema meer dan ooit. Uit verschillende onderzoeken komt naar voren dat eenzaamheid kan leiden tot het gebruik van meer alcohol. Daarnaast lijkt alcoholgebruik op zijn beurt weer te kunnen leiden tot eenzaamheid.

Een like hier, een hartje daar, appen, Facetimen, Snapchatten of samen online spelletjes: er zijn vele manieren om digitaal contact te hebben met elkaar. Ondanks al deze virtuele mogelijkheden is uit de coronacrisis gebleken dat het aantal mensen met gevoelens van eenzaamheid toeneemt.

Wat is eenzaamheid?

Een partner waar je niet meer mee verbonden voelt, een goede vriendin die meer en meer op afstand raakt, een groep waar je je niet op je gemak mee voelt: eenzaamheid is het gevoel niet verbonden te zijn met anderen. Je hoopt op een bepaalde relatie, een gewenste verhouding met de ander, maar de realiteit is anders. Eenzaam word je niet zomaar. Voordat je ‘eenzaam wordt’, raak je eerst in een sociaal isolement. Een langdurig gebrek aan sociale interacties of connecties leidt vaak tot gevoelens van eenzaamheid. Zowel eenzaamheid als een sociaal isolement kunnen leiden tot chronische stress bij volwassenen.

Waarom neemt eenzaamheid toe?

Niet alleen een (gezondheids)crisis zoals COVID-19 kan gevoelens van eenzaamheid verhogen. De maatregelen die worden genomen om verspreiding van het virus tegen te gaan, leidden en leiden nog steeds tot gevoelens van eenzaamheid. Mensen zitten tenslotte meer thuis en mogen weinig tot geen fysieke sociale contacten hebben. Dat we steeds ouder worden werkt ook eenzaamheid in de hand. Op hoge leeftijd heb je over het algemeen minder sociale contacten.

Jongeren en eenzaamheid

Harde bewijzen dat eenzaamheid een alcoholverslaving in de hand kan werken of dat een alcoholverslaving leidt tot eenzaamheid zijn er (nog) niet. Wel is het zo dat uit sommige onderzoeken aanwijzingen naar voren komen, dat eenzaamheid bij jongeren en jongvolwassenen is gerelateerd aan toekomstig alcoholgebruik. Zo blijkt eenzaamheid onder jongeren een voorspeller te zijn voor alcoholgerelateerde schade één jaar later. Denk hierbij aan geweld of ongelukken door het onder invloed zijn van alcohol.

 Ouderen en eenzaamheid

Ook bij volwassenen en ouderen is de relatie tussen eenzaamheid en alcoholgebruik niet eenduidig aangetoond: in het ene onderzoek wordt vastgesteld dat eenzaamheid gerelateerd is aan alcoholmisbruik, terwijl in een ander onderzoek geen relatie tussen eenzaamheid en wekelijks alcoholgebruik en zwaar drinken, waaronder binge-drinken, werd gevonden.

Conclusie?

De relatie tussen alcohol en eenzaamheid is nog niet voldoende onderzocht. Hierdoor kunnen we geen keiharde bewijzen overleggen dat alcohol tot eenzaamheid kan leiden en dat eenzaamheid een alcoholverslaving in de hand kan werken. Wel kunnen we met ons gezond-boeren-verstand beredeneren dat alcohol geen enkel probleem oplost. Of je je nu neerslachtig, verdrietig, boos, bang of eenzaam voelt: dat extra wijntje of biertje doet deze gevoelens niet laten verdwijnen. Alcohol versterkt deze emoties alleen maar. Mocht je overvallen worden door een negatieve emotie, zorg dan dat je jezelf afleidt met iets anders. Ga naar buiten. Bel aan bij de buren voor een praatje. Schrijf het van je af. Zet je lievelingsmuziek op of kook je favoriete gerecht.