Dronken mensen sssssprreken altijd de waarheid

Je hebt vast wel eens gehoord van het gezegde ‘dronken mensen en kinderen spreken altijd de waarheid’. Deze gedachte, dat we met een flinke slok op de waarheid vertellen, is al eeuwenoud. Zo hadden de Romeinen hiervoor de uitspraak ‘in vino veritas’; de waarheid bevindt zich in de wijn. Tijd om de waarheid van deze uitspraak eens te achterhalen.

Dat alcohol effect heeft op je hersenen moge duidelijk zijn. Zo werkt het verdovend: wanneer je alcohol drinkt, gaan delen van je hersenen trager of minder goed werken. Hierdoor krijg je een slechtere motoriek (denk aan het slingerende loopje) en ga je minder zien en horen (met als gevolg dat je op een feestje ineens heel hard in het oor van je buurman staat te praten). Verder werkt alcohol ontremmend, waardoor je dingen durft te zeggen of te doen, die je anders niet zou doen. Je hebt minder controle over jezelf en over je emoties. Dit, in combinatie met het feit dat alcohol je beoordelingsvermogen en geheugenfuncties beïnvloedt, maakt dat je in een dronken bui ineens dingen kunt roepen waar je later spijt van hebt.

Spijt of niet, de vraag die blijft is: sprak je in je dronken bui nou de waarheid, of was je niet helemaal jezelf?

De effecten van alcohol

Wanneer je alcohol drinkt, bereikt dit binnen tien minuten je hersenen. In je hersenen worden voortdurend boodschappen overgebracht tussen hersencellen (neuronen). Neurotransmitters zijn de stoffen die deze boodschappen overbrengen. Er zijn veel verschillende neurotransmitters, maar in dit geval zijn vooral GABA (gamma-aminoboterzuur) en glutamaat belangrijk. Alcohol brengt deze twee neurotransmitters uit balans. Zo stimuleert alcohol de werking van GABA, de belangrijkste remmende neurotransmitter en remt alcohol de werking van glutamaat, de belangrijkste stimulerende neurotransmitter, af. In beide gevallen is het effect dat de hersenen minder actief worden. Alcohol heeft hierdoor vooral een verdovend effect.

Omdat met name GABA zich in alle delen van de hersenen bevindt, heeft alcohol effect op alle hersenfuncties. Zo kun je onder invloed slechter neigingen onderdrukken: je wordt impulsiever. Daar waar je normaal gesproken even na zou denken, zeg je nu het eerste wat in je opkomt. Verder krijg je meer last van tunnelvisie (je duikt vol overgave in de discussie) en voel je minder angst. Hierdoor ga je makkelijker risicovolle situaties aan. Tegelijkertijd kun je de gevolgen van je gedrag minder goed overzien. Dus wanneer je besluit je vriend in de kroeg te vertellen wat je écht vindt van zijn nieuwe vriendin, heb je minder oog voor de consequenties van jouw openhartigheid.

Alle remmen los

Alcohol zorgt ervoor dat er minder prikkels worden overgedragen en dat heeft een verdovend effect. Ook op het deel van de hersenen dat ons logisch nadenken, vooruitdenken, onze zelfcontrole en ons sociale functioneren regelt. Remmingen vallen weg en de kans op impulsieve acties neemt toe. Maar betekent dit ook dat de waarheid zich op de bodem van het wijnglas bevindt?

Is alcohol nu wel of geen waarheidsserum?

Ja en nee. Aan de ene kant klopt het dat alcohol je losser maakt en ervoor zorgt dat je je gedachtes en emoties er makkelijker ‘uitflapt’. Aan de andere kant heeft alcohol zo’n impact op al onze hersendelen, dat de werking van je hersenen compleet anders is. Hierdoor ben je letterlijk even niet degene die je normaal gesproken bent.

Als de wijn is in de man….

Is er iets voorgevallen tussen jou en iemand die duidelijk te diep in het glaasje had gekeken? Praat er de volgende dag dan over met elkaar. Grote kans dat diegene het niet zo bedoelde. Andersom heb je misschien achteraf ook wel eens spijt gehad van dingen die je hebt gezegd. In dat geval is je welgemeende excuses aanbieden de beste remedie. Voor de meeste mensen is zo’n voorval ook een teken om het voorlopig even bij spa rood te houden. Want al kun je niet helemaal verantwoordelijk worden gehouden voor iedere uitspraak die je onder invloed doet, je bent wel nog altijd zelf de baas over hoe vaak en hoeveel je drinkt.