Interview met Dr. Jolien Dopmeijer Deel I

Jolien Dopmeijer is momenteel projectleider studenten bij het Trimbos-instituut en is een jaar geleden gepromoveerd aan de UvA in het welzijn van studenten, waar ook alcohol en andere middelen onder vallen. Via haar achtergrond in de verpleegkunde, heeft zij ook ervaring met de verslavingszorg. IkPas gaat in gesprek met haar over de relatie tussen alcohol en de mentale gezondheid: “De kater kennen we allemaal wel, maar er is nog onvoldoende aandacht voor de gevolgen van alcoholgebruik op de mentale gezondheid.”

Wat zijn de gevolgen van alcoholgebruik op mentale gezondheid?

“Minder scherp zijn vanwege een kater kennen we natuurlijk allemaal, want alcohol kan concentratieproblemen teweegbrengen. Ook op de lange termijn kan alcoholgebruik voor concentratieproblemen zorgen vanwege hersenschade. Dat is ook waarom de alcoholleeftijd omhoog is gegaan naar 18. Daarnaast verergert alcohol al bestaande psychische problemen. Om dat nog iets concreter te maken: 51% van de studenten ervaren angst- en depressieklachten en 68% ervaart emotionele uitputting. Dat is dus een hele grote groep studenten bij wie de mentale gezondheid achteruitgaat als zij drinken.

Helaas is het lastig om studenten bij te brengen na te denken over de lange termijngevolgen van drinken omdat studenten het gedeelte van hun brein wat alcohol als beloning ziet eerder ontwikkelen dan het gedeelte wat de lange termijngevolgen van alcoholgebruik kan inschatten. De associatie met alcohol als beloning is dus al veel sterker ontwikkeld dan de associatie met alcohol als een risico op de leeftijd van de gemiddelde student. Om nog maar niet te zwijgen over de opinie dat alcohol ‘gewoon bij het studentenleven hoort.”

Er is dus nog wat te winnen aan bewustzijn over alcoholgebruik op de mentale gezondheid. Waarom denk je dat dat is?

“We weten dat veel studenten overmatig drinken. Ze drinken zowel meer alcohol dan andere groepen per gelegenheid (bingedrinken), als dat ze meer gelegenheden hebben waarin zij drinken. Dat zien we ook in de Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs. Met dit drinkgedrag vallen studenten dus in de risicocategorie van alcoholgebruikers.

Er wordt vaak gezegd dat dit gewoon hoort bij de studentencultuur, maar ik vind dat dat te veel gebagatelliseerd wordt. Dat komt omdat de meeste mensen ‘natuurlijk herstel’ laten zien. Dat betekent dat het alcoholgebruik al afneemt naarmate studenten ouder worden en ze op een gegeven moment een gemiddelde hoeveelheid gaan drinken. Er is echter ook een groep waarbij dit niet gebeurt. Dat is vaak vanwege bestaande psychische problemen en de ‘verdovende’ functie die alcohol heeft bij die ‘psychische’ pijn.

Daarnaast is er een andere factor waar we rekening mee moeten houden. Studenten lijken niet altijd goed in staat te zijn om zelf in te schatten of er mentale gezondheidsproblemen spelen. Vaak hebben probleemdrinkers ook niet in de gaten dat zij een probleem hebben. We denken dat dit ligt aan dat het studenten niet geleerd wordt dingen in zichzelf te herkennen. Hoe je gezond leeft en hoe je de regie voert over je mentale gezondheid komt niet aan bod, terwijl je zo veel andere dingen wél leert in het onderwijs.”

Wat kan helpen bij dit probleem?

“IkPas-acties kunnen goed bijdragen aan je bewuster worden van het probleem. Ze dragen misschien niet bij aan de bewustwording over psychische redenen om te drinken, maar het kan je wel laten ervaren wat de gezondheidswinst is van een langere periode niet drinken en wat het regelmatig drinken van alcohol allemaal met je doet. Je bent helderder, je kan beter nadenken, zit beter in je vel, krijgt meer energie. Het is een goede eyeopener om een tijdje niet te drinken als je dat normaal wel vaak of veel doet.”