Preventief aan de slag met MDL-patiënten

‘Zie preventie als een uitdaging. Het kost aan de voorkant tijd en geld, maar het levert aan de achterkant dubbel zoveel winst op’

De MDL-arts schat dat 20 tot 30 procent van de patiënten die hij voorbij ziet komen, kampt met alcoholproblematiek. Henk-Marijn: “10 procent van het totaal aantal ziekenhuisopnamen is gerelateerd aan alcoholproblemen. Maar op de MDL-afdeling ligt dit percentage aanmerkelijk hoger, omdat deze organen vaak als eerste laten zien dat het alcoholgebruik schade aanricht. Zo heeft de lever zwaar te lijden onder stelselmatig alcoholgebruik. Dit kan zich uiten in een milde tot zware leverontsteking dan wel ernstige levercirrose, waarbij de lever uiteindelijk te ziek is en de patiënt kan overlijden.”

Mogen we u iets vragen?

En niet alleen de lever heeft last van ernstig alcoholgebruik. De lijst van orgaanschade en ziekten ten gevolge van alcoholproblematiek is lang. Om te voorkomen dat een patiënt een ‘draaideurpatiënt’ wordt, zet het JBZ sterk in op preventie. “Preventief te werk gaan houdt op onze afdeling in dat wanneer een patiënt bij ons binnenkomt, hij of zij een audit (vragenlijst red.) ondergaat”, licht Henk-Marijn toe. “Hoe hoger de score op de audit, hoe groter het alcoholprobleem. Op basis van die score wordt er een aanpak uitgewerkt. Als het nodig is, wordt de patiënt besproken tijdens het multidisciplinair overleg. Samen met de keten kijken we naar het totaalbeeld van de problematiek. Een alcoholprobleem raakt namelijk meer domeinen, dan alleen het lichamelijke. Ook op het gebied van werk, relaties en financiën doen problemen zich voor.”

De drie ingrediënten van preventie

Maar preventie is meer dan een vragenlijst invullen. Volgens Henk-Marijn bestaat preventie uit drie ingrediënten: tijd, awareness en interventies bieden. “Als je een patiënt voor je hebt, die duidelijk een alcoholprobleem heeft waardoor er klachten ontstaan, dan kun je allerlei medische stunts uit willen halen, maar de kern van het probleem wordt niet opgelost. Dus ga je het gesprek aan met zo’n patiënt. En dat is een open gesprek, waar je geen waardeoordeel in legt. Een gesprek als dit kost tijd. Maar kan daadwerkelijk de ogen openen van de patiënt. Als arts en ook als (specialistisch) verpleegkundige heb je veel kennis en dus de positie om iemand een andere kant op te sturen.

Awareness is belangrijk voor zowel patiënten als zorgverleners. Praten over alcohol kan voor beide partijen confronterend zijn. Bewustwording rondom het gebruik van alcohol is dan ook heel belangrijk. Daarom stimuleren we zorgpersoneel ieder jaar mee te doen aan IkPas. Een interventie waarbij je het alcoholgebruik tijdelijk op pauze zet. Meer awareness onder het medisch en zorgpersoneel maakt dat er meer open gesprekken met patiënten zullen worden gevoerd.

Dan het derde en laatste preventie-ingrediënt. Preventie wordt gemakkelijker als je een patiënt iets te bieden hebt. Gechargeerd geef je als arts of verpleegkundige normaal gesproken in een gesprek aan, dat verdere behandeling geen zin heeft als er wordt doorgedronken. Stoppen met drinken is het devies. Door een patiënt te koppelen aan de juiste interventie(s) of door te verwijzen naar een instantie of verslavingskliniek bijvoorbeeld, heb je een patiënt ook daadwerkelijk iets te bieden.”

Preventie is winst

Preventie staat gelijk aan winst. Door preventief te handelen, in de vorm van motiverende gesprekken kun je als arts en verplegend personeel verdere gezondheidsschade of ziekteachteruitgang voorkomen. En niet alleen op lichamelijk gebied is er veel winst te behalen. Ook op andere domeinen zoals eerder aangegeven. “Vlieg een alcoholprobleem niet als arts alleen aan”, roept Henk-Marijn andere artsen op te doen. “Maar zet het hele netwerk in. Ondanks dat deze patiëntencategorie wat weerstand op kan roepen, kun je heel veel betekenen voor een patiënt. Zie preventie als een uitdaging. Het kost aan de voorkant tijd en geld, maar het levert aan de achterkant dubbel zoveel winst op. Je voorkomt er heropnamen mee en dat scheelt in de kosten én in frustratie dat een patiënt terug blijft komen.”