IkPas achter de schermen: in gesprek met onderzoeksleider Rob Bovens

Alcoholonderzoeker van Tranzo, onderzoekscentrum voor zorg en welzijn van Tilburg University, Rob Bovens werkt al bijna veertig jaar in de (alcohol)verslavingspreventie. Ook is hij ‘een man van het eerste uur’ wanneer het over IkPas gaat. Hier lees je over zijn fascinatie voor alcoholgebruik, de slimheid van de alcoholindustrie en een ‘IkPasje doen’.

Rob (1955) groeit op met een vader, moeder en vier broers. Als kind ziet hij zijn vader af en toe genieten van een biertje, maar krijgt hij van huis uit mee ‘niet te gek te moeten doen’. Het was pas veel later in zijn jonge carrière, dat hij te maken kreeg met alcoholgebruik en –misbruik omdat hij tijdens zijn stage bij het Ministerie van Justitie een onderzoek uitvoerde naar rijden onder invloed. Rob: “Ik bezocht gevangenen die voor korte tijd achter de tralies belandden, vanwege rijden onder invloed. Deze overtreders moesten een cursus volgen die hen meer over de gevaren van ‘drunk driving’ leerde. Middels onderzoek kwam ik erachter dat zo’n cursus wel degelijk effect had. Precies daar werd het fascinatiezaadje geplant.”

Krachtenbundeling

Het was dankzij deze ervaring dat Rob zag wat gemeenschappelijkheid en herkenning met de bewustwording van een mens doet. “Verslaving of overmatig drinken raakt zoveel thema’s binnen een mensenleven”, vertelt Rob. “Het heeft invloed op je relaties, financiën, gezondheid en je woonsituatie bijvoorbeeld. Wanneer je hoort van anderen dat zij met dezelfde dingen worstelen als jij, dan maakt dat indruk. Je leert van elkaar.” In de tien jaar die volgt, is Rob landelijk directeur van de Verslavingsreclassering. Uiteindelijk bundelt hij zijn kennis en kunde met die van huidig IkPas- campagneleider Martijn Planken, en samen maken ze de ‘Drank maakt meer kapot dan je lief is’-campagne.

Jij bepaalt

In 2009 gaat er weer iets ‘buzzen’ omtrent jongeren en alcohol. Een aantal regio’s neemt zelf het initiatief om het goede voorbeeld aan jongeren te tonen door een veertig dagen alcoholpauze in te lassen. Rob: “Over deze regionale projecten goten we in 2015 een landelijk sausje en zo kwam IkPas tot stand. En ieder jaar sluiten zich weer meer mensen zich aan. Dat mensen mee willen doen, komt vaak vanuit een niet-pluis-gevoel. IkPas is ook verre van moraliserend. Het initiatief ligt bij de mensen zelf. Je bepaalt zélf óf, wannéér en hoevéél je drinkt. De meeste deelnemers voelen al snel dat een pauze vele voordelen met zich meebrengt: beter slapen, fitter, geconcentreerder et cetera. Ook worden ze zich meer bewust van de rol die alcohol in hun leven en in de maatschappij in zijn algemeenheid speelt.”

Passen is doodgewoon

Als we Rob vragen wat de ambities zijn van IkPas, dan hoeft hij niet lang na te denken: “Passen moet iets heel normaals worden. Passen kan en mag op ieder moment van het jaar. Dat je simpelweg met je polsbandje laat zien dat je ‘even een IkPasje doet’ en dat niemand daar raar van opkijkt. Dat de huisarts je een polsbandje meegeeft, omdat hij denkt dat je opknapt van een alcoholpauze. Dat kinderen opgroeien met het voorbeeld dan hun ouders regelmatig passen, omdat ze zich daar lekker bij voelen. Dat zou ik graag zien gebeuren.”

Slim en geslepen

Bovenstaande is voor nu misschien nog toekomstmuziek; een nieuwe mindset heeft nu eenmaal tijd nodig. En ook de alcoholindustrie laat zich niet zomaar de mond snoeren. Rob: “Ik blijf me verbazen over de slimheid van de alcoholindustrie. Hun marketing is zo geslepen. Hun reclames zijn geraffineerd en werken dusdanig associatief dat we ‘drinken’ gelijkstellen aan verbinding en verbroedering. Ook jongeren krijgen deze boodschap duidelijk mee. Gehaaid zijn ook de 0,0-biertjes. Hier plukt de alcoholindustrie dubbel de vruchten van. Ze kunnen koketteren met hun maatschappelijke betrokkenheid –kijk ons eens meedenken met de gezondheid van de medemens- én ze weten met hun 100% bierverpakkingen direct de verbinding te maken met alcoholhoudende biersoorten.”

Training maakt vaardig

Zelf past Rob al een jaar of acht. “Ik loop vaak hard en voel me er lekker bij als ik niet drink. Het kost me geen moeite, al kan ik een mooi glas wijn of goed glas bier best waarderen. Dit jaar doe ik mee aan de veertig dagen pauzeperiode. Maar ik kan ook vlot in september het besluit nemen dat ik niet drink. Naarmate je vaker past, word je er steeds beter in.”

Kun jij je voorstellen dat je zomaar een periode in het jaar prikt om te ‘passen’?

Laat het ons weten in een reactie!